Zrozumieć wypadanie włosów – pierwsze kroki do skutecznej terapii

Utrata włosów to doświadczenie, które może budzić niepokój i frustrację. Często, widząc coraz więcej włosów na szczotce czy w odpływie, zaczynamy zastanawiać się, co może być tego przyczyną. Warto jednak pamiętać, że wypadanie włosów to złożony problem, który może mieć wiele różnych źródeł. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe, aby skutecznie przeciwdziałać utracie włosów i przywrócić im zdrowy wygląd oraz gęstość. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się najczęstszym czynnikom prowadzącym do nadmiernego wypadania włosów

Hormony - wypadanie włosów uwarunkowane wewnętrznie

Hormony odgrywają kluczową rolę w regulacji cyklu wzrostu włosa. Ich wpływ na włosy możliwy jest poprzez receptory obecne w mieszkach włosowych. W zależności od rodzaju hormonu, może on wspierać wzrost włosów lub prowadzić do ich osłabienia i wypadania. Szczególnie korzystne są estrogeny, melatonina oraz hormony tarczycy. Estrogeny wydłużają fazę anagenu, przeciwdziałają miniaturyzacji mieszków i wzmacniają strukturę włosów, co jest szczególnie widoczne w czasie ciąży, gdy wysoki ich poziom sprzyja bujniejszej fryzurze i zmniejszonemu wypadaniu. Po porodzie oraz w okresie menopauzy, wraz ze spadkiem estrogenów, często dochodzi do przerzedzenia i osłabienia włosów. Melatonina, jako silny antyoksydant, wspiera wzrost włosów i chroni je przed stresem oksydacyjnym oraz siwieniem. Z kolei hormony tarczycy regulują metabolizm komórek macierzystych mieszka włosowego. Niedobór FT3 i FT4 spowalnia wzrost włosów, osłabia ich jakość i sprzyja wypadaniu. Hormony te wpływają również na pigmentację włosów, a ich niedobór może przyspieszać siwienie.

W grupie hormonów o negatywnym wpływie na kondycję włosów znajdują się androgeny (szczególnie testosteron i DHT), kortyzol oraz insulina. Nadmiar androgenów może prowadzić do łojotoku, mikrozapalnych zmian i miniaturyzacji mieszków, czyli mechanizmu charakterystycznego dla łysienia androgenowego, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Co istotne, nawet prawidłowe poziomy testosteronu i DHT mogą prowadzić do łysienia, jeśli mieszki wykazują nadwrażliwość na androgeny. Kortyzol, hormon stresu, może akumulować się w mieszkach, uszkadzać proteoglikany, nasilać stan zapalny i przyczyniać się do różnych form łysienia: telogenowego, androgenowego czy plackowatego. Jednocześnie zaburza barierę hydrolipidową skóry i hamuje syntezę kolagenu. Z kolei insulina, szczególnie w przebiegu insulino oporności, zwiększa wrażliwość mieszków na androgeny, nasila ich miniaturyzację i dodatkowo obkurcza naczynia krwionośne w skórze głowy, co pogarsza jej dotlenienie.

Choroby i leki: Kiedy wypadanie włosów to sygnał alarmowy.

Wypadanie włosów może być nie tylko problemem estetycznym, ale także ważnym sygnałem pogarszającego się stanu zdrowia. Coraz częściej obserwuje się zależność między utratą włosów a chorobami ogólnoustrojowymi, infekcjami, zaburzeniami przewodu pokarmowego oraz przewlekłą farmakoterapią. Mechanizm wypadania może mieć charakter telogenowy lub anagenowy np. w wyniku chemioterapii. Choroby, które w szczególny sposób predysponują do łysienia, to przede wszystkim:

1. Choroby autoimmunologiczne, takie jak Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa, toczeń układowy, RZS, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, które prowadzą do przewlekłych stanów zapalnych i zaburzeń hormonalnych, mających bezpośredni wpływ na mieszki włosowe.
2. Choroby dermatologiczne skóry głowy, np. łuszczyca, ŁZS, grzybica skóry głowy, AZS czy łupież. Zwłaszcza nieleczone, mogą skutkować stopniową utratą włosów.
3. Zaburzenia funkcji tarczycy (zarówno nadczynność, jak i niedoczynność), które wpływają na tempo metabolizmu i cykl wzrostu włosa, prowadząc do ich łamliwości, osłabienia i przerzedzenia.
4. Choroby nowotworowe, które nie mają bezpośredniego wpływu na utratę włosów, ale leki i terapie przeciwnowotworowe wywołują najintensywniejszy mechanizm wypadania włosów.
5. Choroby zakaźne, takie jak gruźlica, zapalenie płuc czy COVID-19, szczególnie jeśli przebiegają z wysoką gorączką lub antybiotykoterapią, mogą powodować intensywne i szybkie łysienie.
6. Zaburzenia jelitowe, jak dysbioza, SIBO, IMO, stany zapalne jelit i zakażenia pasożytnicze, prowadzą do niedoborów składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego wzrostu włosów, a dodatkowo zaburzają mikrobiotę jelitową, która poprzez oś jelito–skóra wpływa na stan skóry głowy.

Nie mniej istotna jest farmakoterapia. Wiele leków, choć skutecznych w leczeniu chorób, może niekorzystnie wpływać na cykl włosowy. Warto mieć świadomość, że wypadanie włosów może być reakcją organizmu na działanie konkretnego leku, a niekiedy nawet naturalnym efektem ubocznym prowadzonej terapii. Do leków powodujących przedwczesne wypadanie włosów należą: cytostatyki, beta-blokery i leki obniżające ciśnienie, leki immunosupresyjne, leki przeciwdepresyjne, antybiotyki, które zaburzają mikroflorę jelitową oraz retinoidy.

Dieta i odżywianie: Wypadanie włosów a błędy w odżywianiu.

Cykl wzrostu włosa oraz jego struktura są w dużym stopniu zależne od równowagi hormonalnej, a ta z kolei silnie powiązana jest z gospodarką mineralną organizmu. Minerały wpływają na syntezę i aktywność hormonów, a hormony odwrotnie, mogą modyfikować poziom pierwiastków w tkankach. To wzajemne oddziaływanie sprawia, że nawet niewielkie niedobory mikroelementów mogą zaburzyć cykl wzrostu włosa i prowadzić do ich osłabienia, przerzedzenia, a w konsekwencji do nadmiernej utraty. Stąd tak ważne jest zbilansowane i zdrowe odżywianie organizmu. Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie mieszków włosowych, kluczowe jest codzienne dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, takich jak:

1. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) – wspierają wydłużanie trzonu włosa i wzmacniają barierę ochronną skóry głowy.
2. Białko, a w szczególności aminokwasy siarkowe, takie jak l-cysteina, l-metionina i l-lizyna, które są budulcem keratyny – podstawowego białka strukturalnego włosów.
3. Witaminy i minerały, których niedobory najczęściej wiążą się z wypadaniem włosów:
4. Żelazo – niezbędne do transportu tlenu do mieszków włosowych. Jego niedobór to jedna z najczęstszych przyczyn telogenowego wypadania włosów u kobiet.
5. Cynk – uczestniczy w podziałach komórkowych, gojeniu skóry i równowadze hormonalnej.
6. Biotyna  – wpływa na metabolizm keratyny.
7. Witamina D3 – bierze udział w regulacji cyklu wzrostu włosów.
8. Przeciwutleniacze – takie jak witamina E, witamina C czy polifenole roślinne, które chronią mieszki włosowe przed stresem oksydacyjnym.
9. Produkty wspierające mikrobiotę jelitową: probiotyki, synbiotyki i błonnik, które wspomagają wchłanianie składników odżywczych i pośrednio wpływają na oś jelito–skóra.

Nieprawidłowo zbilansowana dieta, zwłaszcza uboga w wyżej wymienione składniki, może prowadzić do zwężania się łodygi włosa, jego nadmiernej łamliwości oraz osłabienia struktury.

Należy zwrócić uwagę na stosowanie restrykcyjnych i redukcyjnych diet na wypadanie włosów. W takich przypadkach organizm ogranicza dostępność składników odżywczych do struktur mniej priorytetowych, w tym włosów. Ich nieprawidłowe stosowanie, zwłaszcza bez nadzoru dietetyka, może powodować niedobory mikroelementów, co bezpośrednio wpływa na ograniczenie liczby aktywnych mieszków włosowych.

Stres

Stres i towarzyszący mu wysoki poziom kortyzolu może indukować i zaostrzać wiele problemów skórnych i przydatków skóry, w tym również włosów. Bezpośredni wpływ stresu na skórę prowadzi do: zwiększonej transepidermalnej ucieczki wody, obkurczenia naczyń krwionośnych, zaburzenia procesu pigmentacji włosów oraz degradacji DNA w komórkach skóry. Oznacza to, że nadmierny lub długotrwały stres może wywołać różne rodzaje wypadania włosów lub zaostrzyć ich przebieg w tym w szczególności: łysienie telogenowe, trichotillomanie i łysienie plackowate.

Czynniki zewnętrzne: Jak zanieczyszczenia środowiskowe i błędy pielęgnacyjne wpływają na wypadanie włosów.

Choć przyczyny nadmiernego wypadania włosów często mają swoje źródło wewnątrz organizmu, nie można lekceważyć wpływu czynników zewnętrznych, zwłaszcza środowiska w jakim żyjemy. Styl życia, jakość powietrza, promieniowanie UV, a także wybór produktów do skóry głowy i włosów, wszystko to może przyczyniać się do zaburzenia naturalnego cyklu wzrostu. Właściwa higiena, dobrze dobrana pielęgnacja oraz ochrona skóry głowy stanowią fundament profilaktyki trychologicznej. Jak dbać o skórę głowy, czym ją myć i przed czym osłaniać, by zminimalizować negatywny wpływ czynników zewnętrznych na włosy i skórę głowy ?

Twarda woda, bogata w wapń i magnez, może prowadzić do przesuszania zarówno skóry głowy, jak i łodygi włosa. Osadzające się na powierzchni minerały tworzą barierę utrudniającą przenikanie substancji aktywnych z kosmetyków. Nadmiar osadów mineralnych może również sprzyjać zatykaniu ujść mieszków włosowych, co z czasem może zwiększać wypadanie włosów.Jeszcze większe zagrożenie dla zdrowia skóry głowy i włosów stanowią zanieczyszczenia powietrza – smog, cząstki stałe PM2.5 i PM10, spaliny, dym papierosowy, pestycydy oraz toksyny unoszące się w powietrzu. Te mikroskopijne cząstki mają zdolność przenikania do ujść mieszków włosowych, gdzie indukują stres oksydacyjny, nasilenie stanów zapalnych i uszkodzenia struktury włosa. Długotrwała ekspozycja na zanieczyszczenia może upośledzać funkcjonowanie mieszków włosowych oraz pogarszać ogólny wygląd włosów, czyniąc je bardziej łamliwe i pozbawione blasku. Właśnie dlatego tak ważna jest regularna pielęgnacja detoksykująca, w tym stosowanie specjalistycznych peelingów trychologicznych, które skutecznie usuwają zanieczyszczenia, resztki kosmetyków oraz martwy naskórek. Jednym z takich produktów jest AROMASE 5α JUNIPER. Dzięki temu usuwamy wszystkie zanieczyszczenia, odblokowujemy ujścia mieszków włosowych i tworzymy optymalne warunki do wzrostu nowych, mocniejszych włosów.

Nieprawidłowe nawyki pielęgnacyjne, brak higieny skóry głowy i rozwijające się jej konsekwencji problemy skórne, mogą powodować nadmierne wypadanie włosów. Za niewłaściwą pielęgnację włosów uznaje się przede wszystkim intensywne i często powtarzane zabiegi chemiczne oraz termiczne, które naruszają naturalną strukturę włosa i równowagę skóry głowy. Dotyczy to m.in. nieprofesjonalnego farbowania, trwałej ondulacji, rozjaśniania włosów czy popularnego zabiegu keratynowego prostowania, który mimo obiegowej opinii, nie zawsze poprawia kondycję włosów. Kosmetyki wykorzystywane w tego typu zabiegach mogą zawierać substancje drażniące lub toksyczne, a ich wysokie stężenia mogą prowadzić do podrażnień, poparzeń skóry głowy, a w konsekwencji do intensywnego wypadania włosów oraz pogorszenia jej ogólnego stanu.

Stylizowania włosów z użyciem prostownic, lokówek czy suszarek zwłaszcza bez uprzedniego zabezpieczenia łodygi włosa odpowiednim preparatem termo ochronnym, zwiększa utratę wody z włosów i prowadzi do przesuszenia, łamliwości oraz kruszenia się włosów, często tuż przy nasadzie co może dawać złudzenie nasilonego wypadania.

Brak odpowiedniej higieny skóry głowy może prowadzić do nagromadzenia sebum, martwego naskórka oraz zanieczyszczeń środowiskowych, które blokują ujścia mieszków włosowych i zaburzają naturalną równowagę mikrobiomu. Taki stan sprzyja rozwojowi stanów zapalnych, łupieżu, a nawet infekcji grzybiczych czy bakteryjnych, które bezpośrednio osłabiają mieszki włosowe i nasilają wypadanie. Nieregularne mycie głowy, źle dobrane produkty lub ich nadmiar, mogą zaburzyć funkcjonowanie skóry i prowadzić do przewlekłego podrażnienia oraz pogorszenia kondycji włosów. W profilaktyce wypadania niezwykle ważna jest więc regularna, ale delikatna higiena dostosowana do potrzeb skóry głowy. W codziennej pielęgnacji warto sięgnąć po szampony AROMASE, które dzięki swojej przemyślanej, dermatologicznej formule skutecznie oczyszczają skórę głowy, wspierają równowagę mikrobiomu i łagodzą podrażnienia, bez ryzyka przesuszenia czy obciążenia włosów. To doskonały wybór zarówno w profilaktyce, jak i w pielęgnacji skóry głowy skłonnej do zwiększonej utraty włosów.

Kiedy szukać pomocy specjalisty? .

Niezależnie od przyczyny, zarówno czynniki zewnątrzpochodne, jak i wewnątrzpochodne mogą być trudne do samodzielnego zidentyfikowania i wyeliminowania. Warto rozważyć wizytę u trychologa, który na podstawie szczegółowego wywiadu oraz oceny skóry głowy pomoże ustalić źródło problemu. Dodatkowe badania, takie jak analiza laboratoryjna i trichoskopia, umożliwiają precyzyjne rozpoznanie typu łysienia i określenie przyczyny wypadania włosów. Na tej podstawie specjalista może dobrać skuteczną terapię, ukierunkowaną na ograniczenie utraty włosów i poprawę kondycji skóry głowy.